Een heuse literaire avond, gisteren, in de sfeervolle Kanselarij in Leeuwarden. Wie had durven denken dat, een paar jaar na oprichting van Kening fan ‘e Greide, al in drie mooie boeken gerept wordt over het initiatief. Op geheel eigen wijze beschrijven Kees Kooman (Boerenbloed), Albert Beintema (De Grutto) en WNF-directeur Johan van de Gronden (Wijsgeer in het wild) wat (agrarische) natuur met hen, maar ook de taal en cultuur doet. Zo ook gisteravond.
Voor Albert Beintema, zo lezen we in zijn schrijven, is er niets mooiers dan een groepje baltsende grutto’s. Zo lyrisch Beintema is over de prachtige steltloper en zo gepassioneerd hij erover vertelt, zo helder is ook zijn mening over de oorzaken van het verval van de populatie in ons land. Volgens de schrijver ligt vooral de intensieve landbouw hieraan ten grondslag.
Dat biodiversiteit een groot goed is, vindt ook Johan van de Gronden. “Als het landschap niets meer heeft wat jou onderscheidt, raak je je eigenheid kwijt”, vat de WNF-directeur en tevens filosoof kernachtig samen. Genuanceerder is hij echter over de oorzaken van de soortenreductie in met name Nederland. Met zorgvuldig gekozen woorden, in soms poëtische stijl, hield Van de Gronden een indrukwekkend pleidooi over gezamenlijke verantwoordelijkheid en het loskomen van de klassieke tegenstellingen.
Kees Kooman vertolkt een meer beschouwende rol, zowel in zijn boek als op het podium van de Kanselarij. Het systeem waarin Nederlandse veehouders werken, doet hem met regelmaat verbazen. Met een passage uit eigen werk typeert Kooman het kruispunt waarop boeren zich momenteel bevinden: meer, meer, meer, met alle milieuproblemen van dien. Of een weg naar extensievere, natuurinclusieve landbouw. Een fiks dilemma, ook voor de agrarische families in het ‘melk-eldorado’ rond zijn woonplaats Ee.
Een verfrissend, poëtisch intermezzo verzorgden Sytse Jansma en Elmar Kuiper. Waar Kuiper met fraaie Friese woorden de vogels bezong die hem inspireren, dichtte Jansma ritmisch op de klanken van saxofonist Hans Wijnbergen.
Er kwamen zo’n tachtig geïnteresseerden af op een avond die al met al behoorlijk de diepte in ging. Er werd aandachtig geluisterd en kritisch meegedacht. Zo werd aangekaart waarom de discussie rondom boerennatuur vooral wordt gevoerd door mannen. Ook in de Kanselarij was ruim driekwart man. En dit terwijl de keuzes op het kruispunt die Kees Kooman beschrijft, veelal in gezinsverband (en dus ook door vrouwen) worden gemaakt. Een zeer terechte opmerking als je het ons vraagt. Tijd om iets aan te doen. Suggesties zijn welkom!
