Dinsdagavond 26 november vond er een nieuwe informatie- en debatavond plaats. Centrale vraag in het bomvolle atrium van Natuurmuseum Fryslân: ‘Heeft biodivers boeren economisch perspectief?’ Weidevogelboer Hessel Agema, Prof. Dr. Jeltje van der Meer, directeur Agri van Alfa Accountants Rick Hoksbergen en expeditieleider duurzame zuivel Catharinus Wierda wisten de bijna 150 geïnteresseerden te boeien met hun prikkende lezing en toekomstperspectieven. Algemene conclusie van de avond was dat er zeker economisch perspectief is voor biodivers boeren, maar dat de randvoorwaarden beter kunnen.
Tekst: Sabine Vriesema
De eerste spreker van de avond was Hessel Agema, boer uit Kollumerpomp en actief voor Stichting Skalsumer Natuurbeheer. Agema is groot voorstander van biodivers boeren. In de eerste plaats omdat het goed is voor al het leven op zijn land. Zo zijn kruidenrijke weilanden volgens Agema zijn niet alleen goed voor insecten, bloemen en vogels, maar ook zijn koeien. Als voorbeeld noemt hij paardenbloemen. Goed voor de koe omdat ze vocht afdrijvend zijn. Maar volgens Agema weten we nog lang niet alles over de positieve werking van kruidenrijk grasland en ligt er een taak voor de wetenschap op dit gebied. Verder sprak Agema over het toepassen van randenbeheer en bemestingstrappen, evenals het gebruik van organische mest, het verhogen van de waterstand en het creëren van plas-drasgebieden in zijn land. Kanttekening maakte Agema bij het subsidiebeleid van de overheid. Met name de (lange) tijd tussen toewijzing en uitkering maakt biodivers boeren soms lastig.
Prof. Dr. Jeltsje van der Meer van de Rijksuniversiteit Groningen vraagt zich af waarom er niet méér weidevogelboeren zijn. “Vroeger”, refereert ze naar de jaren ’60, “was de boer de beschermer van het landschap, nu is het een bedreiger, uitzonderingen daargelaten.” Met het oog op de afschaffing van het melkquotum in 2015, en de schaalvergroting die dit in de hand werkt, ziet de toekomst van het landschap er volgens Van der Meer weinig rooskleurig uit. “Door de nadelige gevolgen van schaalvergroting, verliezen boeren draagvlak – de zogenoemde ‘license to operate’. Er ontstaat daardoor een behoefte aan boeren die het anders aanpakken, boeren die oog hebben voor weidevogels en een gezond milieu.” Overheden, onderwijs, zuivelbedrijven, landbouworganisaties en banken moeten weidevogelboeren beter ondersteunen, meent Van Der Meer.
Met cijfers toont Rick Hoksbergen aan dat biodivers boeren op dit moment heel goed mogelijk is. Maar in navolging van Hessel Agema, stelt de accountant dat de trage uitbetaling van weidevogelsubsidies een belemmering kan zijn voor de weidevogelvriendelijke boer. “Doordat boeren lang moeten wachten voor ze subsidies ontvangen, komt de liquiditeitsmarge onder druk.” Daarom is het volgens Hoksbergen goed om te kijken naar alternatieve vormen van vergoeding voor weidevogelvriendelijk boeren. Uitbetaling via de markt, via de consument, is een goede mogelijkheid, maar heeft wel tijd nodig.
Volgens Catharinus Wierda, expeditieleider duurzame zuivel, is er volop marktontwikkeling richting duurzame producten. Steeds meer consumenten hechten waarde aan inzicht in de afkomst en de ecologische voetafdruk van een product, aan een transparante markt. Volgens Wierda moet vooral het beeld van het product kloppen met de werkelijkheid. “Dat schept vertrouwen bij de consument”, aldus Wierda, die daarbij de rol van goede marketing benadrukt. “Duurzaamheid alleen verkoopt niet, vertrouwen en vervoering wel. Consumenten willen, tot op zekere hoogte, meer betalen voor kwaliteit en eerlijke producten.” Op dit moment werkt Wierda in een projectgroep binnen Kening fan ‘e Greide aan een plan voor duurzame zuivel en de vermarkting daarvan.
Na de vier presentaties volgde een interessant debat met kritische noten, scherpe vragen, aangevuld met eigen ervaringen. Na afloop bleven veel bezoekers napraten onder het genot van een drankje. Op social media kwamen veel positieve reacties op de debatavond. Daar zijn we erg blij mee en best een beetje trots op. Een kleine greep uit de reacties:
“Interessante avond gehad gister bij @KeningGreide veel leuke mensen ontmoet!”
“Met overweldigende opkomst van bijna 150 bezoekers veel inhoudelijk debat over het biodiverse zuivelbedrijf. @KeningGreide”
“Interessante avond @KeningGreide fan é Greide: hoe gaat #natuurzuivel zich onderscheiden?”
“@KeningGreide: vertrouwen en vervoering scoren beter dan duurzaamheid, als het om producten in het winkelschap gaat. Het moet kloppen!”
“Gisteravond genoten van de themabijeenkomst in het Natuurmuseum. Wat ook een prachtige opkomst van belangstellenden. Allen van harte bedankt voor jullie inzet en goede verhalen. Zo kunnen we weer enthousiast verder werken aan een leefbaar platteland , een gezonde landbouw met behoud/ontwikkeling van biodiversiteit.”
