Belangrijke rol voor Skriezekrite Idzegea
Herstel en behoud van weidevogellandschap en –populaties vraagt om verantwoord beheer van boerenland. Voor veertig boeren in Zuidwest-Fryslân niets nieuws. Zij werken al sinds 2005 samen in ‘Skriezekrite Idzegea’; een initiatief, gesteund door diverse organisaties, dat het aantal weidevogels wil vergroten. Inmiddels beslaat het werkgebied 1675 hectare en is er aansluiting bij Kening fan ‘e Greide. “De boeren rond Idzegea werken mee binnen bedrijfsmatig verantwoorde kaders. Ze bewijzen dat intensieve bedrijfsvoering in combinatie met weidevogelbeheer mogelijk is”, aldus Sytse Terpstra van Skriezekrite (gruttokring) Idzegea.
Samen met Klaas Oevering, melkveehouder in Idzegea en voorzitter van Skriezekrite Idzegea, is Terpstra vertegenwoordigd in een gelijknamige projectgroep binnen Kening fan ‘e Greide. Daarmee zijn beide een belangrijke schakel tot de landeigenaren, de praktijk.
Binnen de gruttokring is Terpstra, samen met Evert Terpstra, mozaïekregisseur (veldmedewerker) tijdens het weidevogelseizoen. “Wij vertegenwoordigen de drie fûgelwachten in het gebied. Met boeren bespreken we de beste condities voor opgroeiende gruttokuikens en overleggen we welke kavels geschikt zijn voor weidevogelvriendelijk beheer. En ook waar met gericht ingrijpen nog verbetering mogelijk is. Daarbij houden we rekening met zowel het bedrijfsbelang als dat van de weidevogels. We doen het samen, in goed overleg, maar uiteraard heeft de boer het laatste woord”, benadrukt Terpstra. “Verder gaan we regelmatig om tafel met vogelwachters, jagers en terreinbeheerders”, vertelt de mozaïekregisseur, zelf woonachtig in Gaastmeer en werkend als procesoperator bij FrieslandCampina in Leeuwarden.
Binnen Kening fan ‘e Greide speelt Skriezekrite Idzegea een belangrijke rol. Zowel organisatorisch als uitvoerend heeft het gebied rond Oudega, Heeg, Gaastmeer en Idzegea een voorbeeldfunctie. Want niet toevallig broeden er nu jaarlijks maar liefst driehonderdvijftig tot vierhonderd gruttoparen op een beperkt oppervlak.
De basis voor dat resultaat is volgens Terpstra de goede verstandhouding met de agrariërs. “We weten wat we aan elkaar hebben. Er heerst een ons-kent-ons-gevoel. Belangrijk, want weidevogelbeheer vereist niet alleen wat extra inspanning, ook motivatie. Beheerinspanning wordt dan wel vergoed, maar als boer moet je simpelweg wél bereid zijn om bijvoorbeeld wat later dan gebruikelijk te maaien, om kuikens meer tijd te geven. Hetzelfde geldt voor plaatselijk hoger waterpeil, waardoor weidevogels gemakkelijker voedsel vinden in de bodem, het gras minder snel groeit en later gemaaid kan worden.”
Duurzaam beheer wordt, met een tegemoetkoming voor gederfde inkomsten, vergoed via het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer (SNL). “Voor projecten zijn we grotendeels afhankelijk van subsidie en donaties. Zo werken we nu aan financiering van de pilot Vitaal Weidevogellandschap Idzegea, een initiatief van Friese organisaties die bij weidevogelbeheer betrokken zijn. In het project is aandacht voor landschappelijke openheid, vergroten van oppervlakte beweiding, kuikenland en predatiebeheer. Ook zoeken we naar mogelijkheden voor plaatselijke peilverhoging, plasdrassen en de productie van rûge dong (ruige stalmest).
Binnen Kening fan ‘e Greide wordt intussen gezocht naar een zelfregulerend systeem. “Een commissie met boeren en ondernemers met hart voor het gebied, begeleid door een adviseur die thuis is in de zuivelmarkt, onderzoekt of en hoe we de financiering voor duurzaam beheer uit de markt kunnen halen. Want subsidie is natuurlijk eindig”, zegt Terpstra. Zo onderzoekt men nu de ontwikkeling en verkoop van streekproducten. Eén daarvan zou ‘gruttomelk’ kunnen zijn; melk van koeien die grazen op bloemrijke weide. Hiervan ontvingen gedeputeerde van Fryslân Johannes Kramer en de Provinciale Commissie Landelijk Gebied (PCLG) onlangs een literpak, als symbool voor een goed samengaan van duurzame, rendabele landbouw en vogelrijke weidelandschappen. “Mogelijk drinken of eten we binnenkort wel Súvel út Idzegea!”
Skriezekrite Idzegea
In 2005 gestart als weidevogelproject van ANV de Súdwesthoeke, met begeleiding van BoerenNatuur. Doel: in stand houden en vergroten van de weidevogelpopulatie in het gebied. In de initiatiefgroep van de gruttokring zijn zowel boeren, BFVW-fûgelwachten Heeg, Oudega en Gaastmeer, jagers (WBE de Marren) als terreinbeheerders (Sbb en IFG) vertegenwoordigd. Hiernaast zijn er ca. veertig boeren als deelnemer en meer dan vijftig vrijwilligers (die o.a. nesten opsporen en tellingen uitvoeren) actief. Samenwerking is er o.a. Provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, gemeente Súdwest Fryslân, LTO Wymbritseradiel, Marrekrite en KNJV. Sinds 2012 is ook de Rijksuniversiteit Groningen actief rond Idzegea, voor onderzoek naar de gruttodemografie.
