Waar hechten ‘we’ als burger vooral waarde aan in onze leefomgeving? Hoe belangrijk vinden we dat het weidevogellandschap, met haar kenmerkende biotoop, behouden blijft en zich kan ontwikkelen naast duurzame en economisch rendabele landbouw? En wat hebben we daar voor over? Een burgerjury brengt het in kaart.
Vorming burgerjury begin april 2013
De burgerjury voor Kening fan ‘e Greide bestaat uit tien mensen, begin april 2013 geselecteerd uit deelnemers aan de zes streeksessies in Fryslân en aanmeldingen via internet.
Tijdens streeksessies bespraken inwoners wat het weidevogellandschap hen waard is, met oog voor ecologie, economie én de kwaliteit van leven. Hierover zijn stellingen geformuleerd. Na de laatste streeksessie kon elke inwoner daar nog een week lang online zijn of haar mening over geven. Ruim driehonderd mensen deden dat.
Taken van de burgerjury
De gemêleerde burgerjury vertegenwoordigde de burgers tijdens de ‘burgerjurydagen’ (13 & 20 april 2013 in Natuurmuseum Fryslân, Leeuwarden). Daar praatten de juryleden over de stellingen met ‘experts’. De conclusies vormden een burgermanifest dat mede de koers en activiteiten van Kening fan ‘e Greide bepaalt en is aangeboden aan gedeputeerde Johannes Kramer.
Lees ook het interview van begin 2013 met Wim Hiemstra (ETC), kartrekker van de burgerjury.
Rick Feld (56)
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
Pure interesse. Ik krijg door mijn werk veel boeren en vogelaars op visite, die doen soms zoveel werk voor bijvoorbeeld Skriezekritte Idzegea. En ik vind het zelf ook prachtig om in de natuur te wonen en te werken. Ik zou willen dat de natuur zo bleef zoals het nu is… Of beter nog: zoals het eigenlijk zou moeten worden. Er is nu een proces gaande naar steeds vlakker en steeds meer hetzelfde, terwijl er juist meer diversiteit moet komen. Als we niets doen wordt het allemaal een grote vlakte en dat vind ik echt vreselijk.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
Onze gasten komen naar ons dorp voor de rust en de ruimte, de frisse lucht, geen grote gebouwen of bedrijvigheid. Ik woon nu dertig jaar in Friesland, ik kom oorspronkelijk uit Spierdijk bij Hoorn maar spreek inmiddels de Friese taal, ben met een Friezin getrouwd, heb een Friese dochter. Wat ik zelf echt kenmerkend aan Friesland vind is de openheid, het water, de mooie luchten. En de mensen.
Gerda van Eck
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
Ik las er veel over in de krant, en ik heb wel wat met het landelijke gebied. Bovendien leek het me ook leuk, en ik voel me op allerlei manieren betrokken bij het Friese landschap. Ik woon er en mijn werk heeft ermee te maken. Ik kom oorspronkelijk niet uit Friesland, maar ik heb het wel ervaren als een deel van de Friese identiteit. En juist omdat het daar zo bij hoort denk ik dat als het ergens in Nederland moet lukken om burger te interesseren voor het buitengebied, dan is het hier.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
De openheid. Alleen dat rechte en de diepontwatering zijn nu te ver doorgevoerd. Daardoor krijg je toch een ander landschap: strakker. Ik zou ruimte in het land willen hebben voor natuur en vogels, niet alleen in aparte natuurgebieden. Niet dat ieder weiland niet meer productief moet zijn, maar ik zou het graag meer gemengd willen zien.
Hans de Haas
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
Ik heb me aangemeld uit bezorgdheid, ik denk dat het heel moeilijk gaat worden om wat te veranderen. Maar in mijn omgeving heb ik de resultaten van gestructureerd weidevogelbeheer gezien, en ik denk dat dit kan leiden tot een succesvolle formule. Ook al ben ik realistisch, en denk ik dat de kans van slagen niet zo heel erg groot is, ik wil laten zien dat het wel kán. Het is ook een manier om mijn schuldgevoel te verkleinen, ik moet gewoon iets doen.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
Ik hou van het Friese landschap. Het mozaïek van de rietkragen, de waterplassen, meren en het boerenland: dat is mijn afkomst en mijn denken. Daar horen vogels bij die er van oorsprong thuishoren, ik kan niet zonder die vogels. Maar het landschap verschraalt en dat wordt maar in kleine mate beseft. Ik hoop dat het particuliere initiatief blijft bestaan en dat de gemeenschapszin groeit, dat mensen zich realiseren wat het zo geweldig maakt om in zo’n gebied te leven.
Anne Jansma (21)
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
Ik ben opgegroeid op een boerderij en al van jongs af aan geïnteresseerd in weidevogels. Doordat ik ermee opgegroeid ben raakte ik er automatisch mee verbonden. Het gaat echter slecht met de weidevogels. Toen ik hoorde van Kening fan ‘e Greide en de burgerjury wilde ik graag meedoen, om te kijken hoe we de weidevogels in het Friese landschap kunnen behouden.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
De openheid. Die uitgestrekte graslanden met daarin natuurlijk de weidevogels. Vroeger zaten bij ons thuis altijd redelijke aantallen weidevogels. Doordat we dicht bij de stad wonen en de stad steeds verder uitbreidt wordt dit steeds minder. Daarnaast was er meer greppelland en had je nattere percelen. Inmiddels zijn de meeste percelen in Friesland gedraineerd en ingezaaid met Engels raaigras, hierdoor gaat de productie wel omhoog, maar dat is helaas niet voordelig voor de weidevogels.
Pieter Veenstra (65)
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury ?
Ik maak me zorgen over de zeer snelle achteruitgang van het Friese landschap, waaronder de vogels, bloemen en de waterplanten en dieren in de sloten. Daarom wil ik nu een steentje bijdragen en kijken of wij een positieve wending aan deze negatieve ontwikkelingen kunnen geven. Ik weet vooral veel over de vegetatie, de flora en fauna, en vanuit dat perspectief heb ik ook een visie op veranderingen die noodzakelijk zijn.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap ?
Friesland kenmerkt zich, naast de ruimte en uitgestrektheid, mooie luchten en stilte, door de vele dieren- en vogel geluiden, het greppellandschap, de bloeiende oevers en rietkragen langs het water en de boerensloten.
Tegenwoordig worden de weiden tot aan het water afgemaaid. Daarnaast zijn veel hekwerken,dammen en dampalen, waar de grutto graag op zit, verdwenen door de intensieve veehouderij. Vroeger was het Friese landschap veel romantischer door weilanden met vele koeien, vogels, bloemen en een rijk waterleven in de boerensloten, dat zou ik graag weer terug willen zien. Niet alleen voor de huidige generaties, maar juist voor degene na ons.
Johannes Kooistra (54)
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
Het initiatief sprak me aan. Ik ben zelf boer en doe ook aan nestbescherming. Daarnaast zit ik nog bij de vogelwacht en het bestuur van de Agrarische Natuurvereniging. Als boer zit je er toch middenin, en heb je ook weer wat anders in te brengen als jurylid. Ik hoop dat het manifest overal heen gestuurd wordt, we moeten iedere kans benutten om mensen te bereiken die hier iets mee kunnen.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
Er zijn zoveel soorten landschap. Je hebt het weidelandschap, en dat kun je nog weer onderverdelen: oostelijk Friesland is omgeven met houtwallen, midden Friesland is echt een watergebied, en in het westen zie je vooral weidegebied. En dan heb je Gaasterland dat weer weide- en watergebied in één is. Vroeger waren deze gebieden veel uitgestrekter en aaneengesloten. Je ziet nu allerlei verstoringen, zoals snelwegen. En door de veranderingen komen ook weer nieuwe vreemde elementen. Vroeger was het land vlak met een hoge waterstand. Nu is hier plotseling de vos gevestigd, doordat het land veel droger is met beschutte plekken zoals bruggen en viaducten. Dat zijn allemaal dingen die voor verandering zorgen.
Foppe Hoff
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
Het project Kening fan ‘e Greide ben ik een keer tegengekomen, en ik vond de drie invalshoeken (Ecologie, Economie en Sociaal-cultureel) een hele mooie combi. Vaak is het zo dat als je vanuit de natuurhoek iets op poten wil zetten, je niets tot stand krijgt omdat andere partijen niet meedoen. Wil je succes hebben dan moet iedereen erbij betrokken zijn. Persoonlijk vind ik het niet fijn om de silent spring mee te maken: dat je door het landschap fietst en dat het maar een stil ritje is. Vroeger zag je allemaal grutto’s, kievieten, veldleeuweriken, noem maar op. Er zijn gelukkig nog oases waar het zo ver niet gekomen is, maar er moet wel wat gebeuren willen we deze oases behouden,versterken en uitbreiden.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
Dat kun je niet in een zin beantwoorden, want het Friese landschap heeft heel veel verschillende gezichten. Dat vind ik ook het mooiste: dat je in één provincie alles hebt. De mooiste plek om te wonen is misschien wel de strook waar de wouden overgaan in het wijde Friese landschap. Die grens kun je heel scherp trekken, je ziet binnen enkele tientallen meters dat het Drentse plateau overgaat in bijvoorbeeld het lage midden.
Rinie van der Zanden (63)
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
De eerste aanleiding was dat ik tijdens de laatste streeksessie in Leeuwarden hoorde dat er nog maar één vrouw zich aangemeld had. En verder ben ik bij verschillende bijeenkomsten hier in het Natuurmuseum geweest, dus het interesseert me ook in hoge mate. Daarnaast heb ik ook een visie dat je respect moet hebben voor alles wat leeft: mensen, dieren, natuur en milieu. Dat is nu zo uit balans geraakt, en door het initiatief van Kening fan ‘e Greide dacht ik: misschien komen er nu nieuwe impulsen.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
In bepaalde gebieden van het Fryske Gea en Staatsbosbeheer is het nog een genot om te fietsen en te wandelen, dit zijn prachtige landschappen. Maar voor de rest zie je in Friesland niet meer wat je vroeger zag: weilanden met paardenbloemen, boterbloemen en vervolgens pinksterbloemen. En de kwaliteit van de bodem en het bodemleven gaat ook nog achteruit. Het wordt allemaal eenvormig, met steeds minder koeien in de wei.
Haije Valkema (20)
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
Allereerst vanwege een stukje passie voor vogels, voor het landschap waar ik me toch wel zorgen over maak. We zijn met z’n allen steeds meer de intensieve kant opgegaan, en daarmee maken we heel snel ons landschap kapot. Ik zou graag mijn steentje bijdragen door goede ideeën en alternatieven te verzinnen. Het proces vind ik ook heel interessant: hoe kunnen problemen op een andere manier opgelost worden?
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
Openheid, weidevogels, meren. Ik heb wel al bepaalde veranderingen gezien. Tien jaar geleden ben ik begonnen als nestzorger, en in sommige gebieden kom je nu helemaal geen weidevogel meer tegen. Dus zelfs ik begin al over ‘vroeger’. Maar volgens mij is er nog wel hoop, ik zie ook wel dat het anders kan. We moeten met oplossingen komen, niet met problemen, al gaat het denk ik nog wel moeilijk worden.
Frans Ettema
Waarom heb jij je aangemeld voor de burgerjury?
Ik vind het echt een prima initiatief, en het onderwep de moeite waard. Het is ook wel een beetje nieuwsgierigheid: hoe werkt zo’n burgerjury, wat kan het opleveren? Ik ben zelf een voorstander van een intensieve melkveehouderij, ook omdat we in Friesland misschien wel het beste gebied hebben om melk te produceren. Daarnaast moet je wel kijken hoe je aandacht kan blijven besteden aan vogels en het natuurelement.
Wat vind jij kenmerkend aan het Friese landschap?
Het is het landschap waar ik opgegroeid ben, het staat heel dicht bij mij. De combinatie van vogels, koeien in de wei, machines en een efficiënte manier van produceren, dat is voor mij bepalend voor het Friese landschap; al die elementen wil ik in stand houden. De productie moet blijven, maar er moet ook ruimte zijn voor weidevogels en natuur.
