Blog Haije Valkema
Maandagochtend begint voor de meeste mensen met het geluid van de wekker, we staan op en gaan naar ons werk. We eten drie maaltijden per dag en ’s avonds gaan we weer slapen. Ook Grutto’s hebben een ritme tijdens de winter. Als voor ons de dag ’s ochtends begint, zijn de Grutto’s net klaar met hun dag en gaan ze slapen. Het dag-nacht ritme is namelijk omgedraaid voor Grutto’s in Spanje. Dit betekent dat ze ’s nachts aan het werk zijn. Werken is voornamelijk eten en zorgen dat je zelf niet gegeten wordt. Dit doen ze in de rijstvelden rondom het dorpje Isla Mayor. Hier is ongeveer 10.000 hectare rijstvelden aangelegd, waar tijdens de winter 15.000 Grutto’s gebruik van maken. Waarom ze hier ’s nachts eten weten we niet zeker, maar we hebben wel een vermoeden. Waarschijnlijk is het ’s nachts veiliger om te verblijven op de rijstvelden omdat er geen roofvogels actief, hierdoor is de kans kleiner dat je zelf opgegeten wordt. Daarnaast is er overdag veel menselijke activiteit tijdens het oogsten van de rijst en kunnen ze in de nacht ongestoord eten.
Uit de zendergegevens van verschillende Grutto’s blijkt dat ze ’s avonds met zonsondergang de rijstvelden betreden en vaak een paar uur voor zonsopgang weer teruggaan naar hun slaapplaats. Deze slaapplaats is gevestigd in Veta la Palma, een grootte ecologische viskwekerij waar ik eerder al over schreef. Hier zijn tientallen vierkante kilometers plasdras beschikbaar (=land wat ongeveer 10-30 cm onder water staat). Hier eten ze vaak nog de eerste paar uren na zonsopgang en dan gaan ze slapen. Voorafgaand aan het slapen poetst een Grutto zichzelf grondig en dan gaat de kop in de veren. Één poot wordt vaak opgetrokken en op deze manier brengen ze de dag door. Aan het eind van de dag wordt het ritueel in omgekeerde volgorde herhaalt; wakker worden – poetsen – eten – vliegen naar de rijstvelden.
Ik probeer dit gedrag gestandaardiseerd in kaart te brengen, dit betekent dat ik gedurende de dag tel hoeveel Grutto’s slapen, poetsen of eten. Op deze manier kan je inschatten hoeveel energie het kost om een dag ‘in leven te blijven’ en in hoe moeilijk het voor een Grutto is om genoeg voedsel te vinden. Dit schetst een beeld van de ‘kwaliteit’ van het gebied en keuzes die Grutto’s maken. Voor het beschermen van de soort kan dit leiden tot nieuwe inzichten en kan het keuzes die gemaakt worden in de toekomst beïnvloeden. Uiteindelijk geldt dat kennis een pre is voor het beschermen van de Grutto, gelukkig weten we stapje voor stapje steeds meer over onze ‘Kening fan ‘e Greide’.
Oant Sjen, Tot Ziens,
Haije
Haije Valkema is veldassistent bij de Rijksuniversiteit Groningen. Hier doet hij onderzoek naar de Grutto. Dit jaar maakt hij een bijzondere reis langs vele overwinteringsgebieden van Grutto’s in Europa en Afrika. Wekelijks houdt hij u op de hoogte met verhalen over Grutto’s en zijn belevenissen.
