Blog Haije Valkema
Het is 10 november, 12 uur ’s middags wanneer ik samen met Jos Hooijmeijer begin aan een expeditie richting Afrika. Het doel is om meer kennis op te doen over overwinteringsgebieden in Afrika en de grutto’s die hier gebruik van maken. Onze eerste bestemming is Dakar – Senegal, met de nodige Afrikaanse vertragingsuren kunnen we uiteindelijk om half 3 ’s nachts inchecken in ons hotel. Na een korte nacht worden we de volgende dag wakker in de chaos van Dakar. Ondanks deze chaos oogt alles erg vriendelijk en gemoedelijk.
In de hal beneden wacht Khady Gueye op ons, als PHD-student doet ze onderzoek in Senegal. Ze kent de gebieden waar Grutto’s overwinteren goed en leest ook ringen voor de RUG af. Vorig jaar was ze op bezoek in het Nederlandse weidelandschap bij ons onderzoek in Zuidwest Friesland en nu zijn we op bezoek bij haar. Twee totaal verschillende werelden waar 80% van de Nederlandse grutto’s elk jaar mee te maken heeft en zich totaal aan aanpast.
Samen met Khady reizen we richting het noorden. Een reis van vijf uren door het landschap van Senegal. De contouren van het Sahel landschap zijn precies zoals je ze verwacht; een droog landschap met veel afwisseling van Acacia bomen en vogels. Voor veel Europese trekvogels is dit gebied zeer belangrijk als overwinteringsgebied. Niet alleen grutto’s, maar ook rietvogels, bosvogels, reigers, eenden en roofvogels komen naar deze zone achter de Sahara om te overwinteren. Water is hier normaal bijna nergens aanwezig, behalve in hele grote ‘wetlands’ (overstromingsgebieden van rivieren).
Onze eerste bestemming is ook een wetland: de overstromingsdelta van de Senegal Rivier. In het Sahel systeem valt slechts één maand per jaar regen (meestal juli), hierdoor verandert dit gebied van een droog landschap in een oase van groen en water. Grutto’s arriveren rond juli in Afrika en vallen dus met de neus in de boter. Op deze locatie vinden we ongeveer 200 grutto’s die hier overwinteren, en we weten uiteindelijk twee Nederlandse vogels af te lezen. De volgende dag bezoeken we hetzelfde gebied en weten we nog een nieuwe grutto af te lezen.
Het volgende gebied waar grutto’s zouden zitten is Tocc-Tocc. Het verschil met de Senegal delta is dat hier veel rijst verbouwd wordt, dit gebeurt nog op kleine schaal en daardoor is de biodiversiteit in deze gebieden overweldigend. Overal zijn overhoekjes en ruigtes. De efficiëntie van het Nederlandse landschap, waar alles een bestemming heeft en het woord productie ‘heilig’ is geworden, is in dit landbouwsysteem niet terug te vinden. Omdat het gebied groot en onoverzichtelijk is weten we helaas geen grutto’s af te lezen. We zien wel kleine groepjes vliegen maar uiteindelijk kunnen we geen ringen vaststellen.
Nu gaan we door naar Nationaal Park de Djoudj en Mauritanië. Binnenkort deel twee van deze blog, dan meer over grutto’s en krokodillen…
Als de internetconnectie het toelaat; tot volgende week!
Oant sjen, tot ziens
Haije
Haije Valkema is veldassistent bij de Rijksuniversiteit Groningen. Hier doet hij onderzoek naar de Grutto. Dit jaar maakt hij een bijzondere reis langs vele overwinteringgebieden van Grutto’s in Europa en Afrika. Wekelijks houdt hij u op de hoogte met verhalen over Grutto’s en zijn belevenissen.
