Met nieuwe, op radar gebaseerde satellietwaarnemingen kan nu bepaald worden hoe intensief graslanden worden gebruikt. Op die manier kan met behulp van de satellietbeelden van agrarische landschappen ook worden bepaald hoe geschikt een specifiek weiland is voor weidevogels zoals de grutto. Dr. Ruth Howison en collega-onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (GELIFES) hebben deze methoden ontwikkeld. Het onderzoek is op 17 januari 2018 gepubliceerd in het tijdschrift Journal of Applied Ecology.
Om te zien hoe weilanden veranderen in het voorjaar, gebruikten de onderzoekers herhaalde metingen van de Sentinel-1: een nieuw satellietsysteem van de ESA. Deze meet de structuur (hoogte, dichtheid) van vegetatie. Die metingen zijn zo nauwkeurig dat zelfs de groei van het gras op individuele weilanden kan worden bepaald. Zag de satelliet weinig veranderingen over de tijd, dan bleek het te gaan om extensief gebruikte weilanden. De weilanden waar veel veranderingen in de vegetatiestructuur werden gemeten, bleken steeds intensief gebruikte weilanden, waar het gras hard groeit en iedere vier weken wordt gemaaid. Daarnaast herkende de satelliet een tussengroep, waar bijvoorbeeld een uitgesteld maaibeleid gold, of waar grote grazers rondliepen.
Nieuwe satelliet kijkt door de wolken
Howison en collega’s analyseerden voor hun onderzoek de gegevens van de Europese satelliet die sinds 2015 het oppervlak scant met behulp van een zogeheten korte golf infrarood-radar. “In het verleden konden satellieten al kijken naar de hoeveelheid “groen” op het aardoppervlak”, vertelt Howison. “Maar bij bewolking werd weinig waargenomen. Deze moderne radar kan ook ‘door de wolken heen kijken’. Hij kan daardoor iedere 12 dagen, weer of geen weer, beelden maken van hetzelfde stukje aarde. Hij kijkt bovendien gedetailleerd genoeg om verschillende stukken weiland te herkennen met bv. kort en lang gras.”
Gruttovriendelijk
De analyses van intensief of extensief gebruikt land, zoals dat werd herkend door de satelliet, legde Howison vervolgens naast verspreidingsgegevens van broedende grutto’s. “Het bleek dat onze nationale vogel vooral in de tussengroep van extensief beheerde weilanden broedt, en het minst in de stukken die door de satelliet als ‘intensief’ werden beoordeeld. Daarmee hebben we laten zien dat ook een satelliet het verschil ‘weet’ tussen weidevogelvriendelijk beheerde grond en te intensief beheerde grond.”
Grootschalige metingen
De metingen van de satelliet laten zien dat je op een betrouwbare manier grootschalig de intensiteit van het landgebruik kunt analyseren, ook in moeilijker toegankelijke gebieden zoals in Rusland of China. “In een tijd dat er volop wordt gediscussieerd over de achteruitgang van de biodiversiteit in agrarisch gebied, is het belangrijk om de intensiteit van het landgebruik systematisch en op een grote schaal te kunnen volgen”, stelt Howison. “De data die deze satelliet verzamelt, kan daarbij van grote waarde zijn.”
